Президент Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедов 11 марта прибыл с официальным визитом в Азербайджан, сообщил в среду Trend. 11 марта состоялась встреча Президента Азербайджанской Республики Ильхaма Aлиeва и Президента Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедова в расширенном составе с участием делегаций.

10 марта с участием Президента Азербайджана Ильхaма Aлиeва прошло первое заседание Милли Меджлиса VI созыва, сообщил во вторник Trend. На заседании были избраны председатель, заместители председателя Милли Меджлиса, председатели и заместители председателей парламентских комитетов.

10 марта президент SOCAR Ровнаг Абдуллаев принял делегацию во главе с председателем правления ОАО «Узбекнефтегаз» Махреддином Абдуллаевым, передаёт Trend со ссылкой на Госнефтекомпанию.
Как сообщается, на встрече были обсуждены вопросы проведения обмена опытом между SOCAR и «Узбекнефтегазом». Отмечалось, что в Узбекистане проводятся реформы в различных сферах нефтегазовой промышленности и заинтересованность узбекской компании в изучении опыта SOCAR. «Была предоставлена подробная информация о цифровых технологиях, применяемых в SOCAR, различных модулях и искусственных технологиях компании SAP, ставшей глобальным брендом Азербайджана. Будет проведён обмен опытом SOCAR в связи со строительством современного нефтехимического комплекса, а также деталями проекта по модернизации НПЗ имени Гeйдapа Aлиeва. На встрече было подчёркнуто значение плана стратегического развития Госнефтекомпании Азербайджана на 10 лет, принятого в 2005 году, в котором было отмечено, что в настоящее время SOCAR и McKinsey разрабатывают стратегический план развития, отвечающий вызовам нового периода 2025-2035 годов», – отмечается в сообщении.

Несколько лет назад моя коллега – профессор кафедры теории музыки Бакинской музыкальной академии имени Уз.Гаджибейли, кандидат искусствоведения Нигяр Тамерлан гызы Aлиeва подарила мне удивительную книгу «Беллиссимо!» – первый масштабный научный труд, посвященный творчеству замечательных сестёр Фидан и Хураман Касимовых. Cегодня я вновь хочу поговорить об этой книге.

Мальва лесная или просвирник (ÿìÿêþìÿúè – азерб.) однолетнее травянистое растение высотой до 1,2 м с прямостоячим стеблем. Широко распространена в Западной Европе, по всей Европейской части России, в Сибири, Северной Африке, Передней и Средней Азии, Средиземноморье и у нас в Азербайджане. С началом весны многие хозяйки готовят кутабы и кюкю с этой зеленью.

2019 ildə Azərbaycan neftçi geoloqları cəmiyyətinin xətti ilə geologioya mineralogiya elmləri namizədi, Avropanın və Amerikanın neftçı geoloqlar cəmiyyətlərinin həqiqi üzvü, beynəlxalq təcrübəli neftçi-geoloq Arzu Cavadovanın ingilis dilində iki kitabı Almanıyada tanınmış «Books on Demand» nəşriyyatı tərəfindən çap edilmişdir.
Birinci kitab «Cənubi Xəzər hövzəsinin Pliosen dövrünün stratiqrafiyası, Mikrofauna və Məhsuldar-Qırmızı Qat Seriyalarının Paleomühiti» adı altında nəşr edilmişdir. Bu tədqiqat Cənubi Xəzər hövzəsindəki Məhsuldar və Qırmızı Qat dövrü seriyalarının biostratiqrafiyasını, ostrakoda faunasının təhlili, alt Pliosen dövrünün paleogeoqrafiyası və Cənubi Xəzər hövzəsinin paleomühitinin rekonstruksiya məsələlərini izah edir.Tədqiqat dənizdə yerləşən 29 perspektivli strukturlarda qazılan 41 dərin kəşfiyyat quyularından toplanmış 151 kern nümunələrinin tədqiqatına əsaslanır. Bu araşdırma, həmçinin qeyd olunan quyuların karotaj məlumatları ilə də müqayisə edilmişdir. Kitabda alt Pliosendövrünün biostratiqrafiyasında ostracoda faunasının rolu və təkamülü prosesi dəqiqliklə izlənmişdir. Kompleks tədqiqatda seysmik və biostratiqrafik məlumatlardan istifadə edilərək Cənubi Xəzər hövzəsinin Məhsuldar və Qırmızı Qat dövrü seriyalarının paleomühiti məsələləri də izah edilmişdir. Məhsuldar və Qırmızı Qat dövrü seriyalarındakı ostrakoda faunası, ilk öncə Pont dövründə duzlu su hövzəsində əmələ gəlmış vəerkən Pliosen dövründə, hövzənin davamlı reqressiya prosesinə məruz qaldığına görə tədricən inkişaf etmişdir. Dövrün bu iki seriyası ərzində, çökmə prosesi zamanı hövzədə sürətlə artan çöküntütoplamaya görə hövzənin batması və suyun xeyli bulanması baş vermişdir. Bu da öz növbəsində bentik orqanizmlərin həyatı və inkişafı üçün əlverişsiz şərait yaratmışdır. Dənizdəki alt Pliosen dövrünün Məhsuldar və Qırmızı Qat seriyalarıdakı mikrofauna müxtəlifliyi və onun sayı eyni dövrdə quruda rast gələn fauna kompleksindən xeyli azdır. Tədqiqat nəticəsində Cənubi Xəzərdəki Məhsuldar və Qırmızı Qat dövrü seriyalarının stratiqrafik bölğüsü üç ostrakoda faunakomplekslərinə əsaslanmışdılr.Ostrakoda faunasına görədövrün paleomühiti duzlu mühitdən tədricən dəyişərək, evrihalin və şirin su mühitlərindən çevrilmişdir.
Kitab stratiqrafiya, paleontologiya, paleoekologiya və s., mövzusunda araşdırma aparan mikropaleontoloqlar, paleontoloqlar, geoloqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur və regional və bölgələrarası korrelyasiyaüçün yararlı bir vasitədir... Bundan əlavə, kitab geologiyanın tədris planında da faydalı ola bilər. Kitaba rəyi Avstraliyanın Vollongong universitetinin yer və ətraf mühit elmləri üzrə tanınmış alim paleontoloq-tədqiqatçısı Dr. İradj Yassini vermişdır. Dr. Yassini uzun illər Cənibi Xəzərin İran bölgəsinin ostracoda faunasını və stratigrafiya məsələlərini araşdırmışdır. O uzun illər 1929 ildə Liventalın əlyazmalarına əsasən dəniz sahilyanı zolağın ostrakodalarını tədqıq etmişdir. Sovet dovründə dənizdə aparılan biostratigrafik tədqiqatlar barədə məlumatların olduqca az olması səbəbindın o kitabda verilən ən son qazma məlumtaları və kern nümunələrinin paleontoloji tədqiqini bütovlükdə hövzə üçün yuksək qiymətləndirir.
Arzu Cavadovanın ikinci kitabi isə «Cənubi Xəzər və ona bitişik ərazilərin dördüncü dövr və ostrakoda faunası» na həsr edilmişdir. Kitab Cənubi Xəzər hövzəsinin dördüncü dövr çöküntülərini tədqiq edən tədqiqatçı-paleontoloqlar və geoloqlar üçün hazırlanmış, eyni zamanda bu çöküntülərdəki ostrakoda qalıqlarının müəyyənləşdirilməsinitədqiq edən neft sənayesinin mühəndis geoloqları və digər geoloji qurumların tədqiqat laboratoriyalarının paleontoloqları üçün dənəzərdə tutulmuşdur.Kitab həmçini Dördüncü dövr çöküntülərin regional və bölgələrarası korrelyasiyası üçün də faydalı bir vasitədir.
Cənubi Xəzər hövzəsində və onun ətrafındakı Dördüncü dövr çöküntüləri,onların fauna tərkibi və stratiqrafiyası ilə bağlı tədqiqatlar Xəzərin budövrdəki tarixini anlamaq üçün vacibdir. Dördüncü dövr ümumiyyətlə iqlim, dəniz səviyyələri, topoqrafiya, fauna, flora və landşaftın digər təbii komponentlərinin tez-tez və kəskin dəyişməsi ilə xarakterizə olunur.Kitabda Cənubi Xəzər hövzəsində 43 dəniz strukturunda qazılmış 72 kəşfiyyat və dayaz mühəndis-geoloji quyulardan toplanmış 591 kern məlumatları, bu hövzədəki Dördüncü dövr ostrakoda faunası, stratiqrafiyası və litofasiya xüsusiyyətləri haqqında faydalı məlumatlara malikdir.Dənizinin geniş ərazisi üzərində Dördüncü dövrdə rast gələn ostrakoda faunasının taksonomik etibarlılığı və yayılma arealı da araşdırmada öz əksini tapmışdır. Mikrofaunanın və molluska faunasının stratiqrafik rolu və tədqiqat nəticələri dərindən təhlil edilmiş, dəniz və quru fauna məlumatları arasında müqayisə aparılaraq əlaqələndirilmişdir. Araşdırmada Türkmənistan şelfindən 13, Abşeron və Bakı arxipelaqlarından 30 strukturun mühəndis qazma quyularınin kern nümunələri oyrənilmişdir, karotaj və seysmik məlumatlarla əlaqəli şəkildə tədqiq edilmişdir və əsaslandırılmışdır.
Kitabda verilən nəticələrə əsasən aparılan tədqiqat müəllifə bütün Cənubi Xəzər hövzəsinin Dördüncü dövrü üçün ətraflı və dəqiq stratiqrafik bölğü cədvəli əldə etməyə imkan vermişdir. İlk dəfə olaraq Cənubi Xəzərin Dördüncü çöküntüləıri yeddi regional indeksli ostrakoda növlərindən ibarət olan on horizonta bölünmüşdür. Regional indeks növlər, zonal komplekslər (biozonlar) daxilində ardıcıl sıra ilə müəyyən edilmişdir. Kitabda Cənubi Xəzər hövzəsinin Dördüncü dövründəyuziyirmi altı ostrakoda növlərini aşkar etdilmişdir.Litofasiyaların, layların qalınlıqları və faunal bölgünün təhlili Dördüncü dövrdə Cənubi Xəzər bölgəsinin dinamik paleogeoqrafiya ilə xarakterizə olunduğunu göstərmişdir. Bundan əlavə, kitabda Dördüncü dövrdə Cənubi Xəzər hövzəsinin dəniz dibi topoqrafiyasında, duzluluqda, temperaturda və dəniz səviyyəsində ciddi dəyişikliklər baş vermilməsi bildirilir.
Ümumiyyətlə hər iki kitab Cənubi Xəzərin paleontologiya, stratigrafiya, paleomühit və umimi geologiyası sahəsindıə ən müasir və son məlumatlarla zəngin nəticələrə malikdir. Arzu Cavadova 1985-1996 illərdə dənizdə geoloji kəşfiyyat idarəsində geoloq kimi fəaliyyət gostərmişdir. O öz elmi tədqiqat işlərini hələ istehsalatda çalışarkən başlamış və 1996 ildə Azərbaycan EA-nın Geologiya və Geofizika insitutunda geologiya-mineralohiya elmləri namizədi adı alaraq muvəffəqiyyətlə başa vurmuşdur. Namizədlik dissertasiyası üçün topladığı paleontoloji və kern məlumatların bir qismini gələcəkdə doktorluq elmi tədqiqat işlərində də davam etdirməyi planlaşdırmışdı.Lakin həyat onu uzun illər neft yataqlarının kəşfiyyatı və istismarı sahəsindəneftçi-geoloq və menecer-geoloq kimi İraqda, Kuveytdə, Almanıyada, Rusiyada və s., ölkələrdə işləməyə məcbur etmişdir. Buna baxmayaraq o materiallarını vaxtaşırı Almanıya, Avstralıya, İtaliya və Rusiyanın önəmli universitetlırinin alim -tədqiqatçıları ilə birlikdə oyrənmişdir və beynalxalq konfranslarda iştirak edərək təqdimatlar etmişdir. Hər iki kitabda müasir elektorn mikroskoplarda çəkilmiş mikrofauna şəkilləri, kitablara verilın ekspertlırin rəylıəri onun beynəlxalq alimlırlə əməkdaşlığının nəticısidir. 20 ildir ki, Arzu xanum Almaniyada yasayir, lakin dogma Xəzəri oyrənməkdən yorulmur. Neft və qaz geologiyasına və geofizikasına dair müxtəlif önəmli beynəlxalq təşkilatların üzvü olmasına baxmayaraq o dogma Azərbaycan neftçi geoloqları cəmiyyəti ilə sıx bağlıdır. Hal hazırda o Xəzər dənizinin Miosen, Pliosen və Dördüncü Dövr çöküntülərində rast gələn ostrakoda faunasının atlası üzərində işləyir. Yeni 2020 ildə o, Azərbaycan neftçi geoloqları cəmiyyıti xətti ilə bu atlası nəşr edəcəkdir. Arzu xanuma tədqiqat işlərində uğular və müvəffəqiyyətlər arzu edirik.

Akif NƏRİMANOV, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru.